Leki wziewne stanowią podstawę farmakoterapii chorób układu oddechowego, w tym przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP). Dla zapewnienia optymalnej efektywności terapii inhalacyjnej konieczne jest zadbanie o szereg czynników. Poza uniwersalnym w medycynie znaczeniem adherencji, w przypadku leków wziewnych olbrzymią wagę ma także odpowiednia technika inhalacji 1.
W praktyce klinicznej, osiągnięcie dobrej adherencji i poprawnej techniki inhalacji to duże wyzwania. Adherencja u pacjentów z POChP jest zazwyczaj niska 2. Osiągnięcie prawidłowej techniki inhalacji to podobnie trudna kwestia – aż 61-87% pacjentów popełnia błędy przy korzystaniu z inhalatorów, w tym 28-46% - błędy krytyczne 3. Z uwagi na dużą różnorodność inhalatorów, problem ten nasila się przy terapii wykorzystującej dwa lub więcej urządzenia 3,4.
Stosowanie wziewnych terapii złożonych z jednego inhalatora jest zalecane przez różne organizacje i dokumenty, m. in. raport GOLD 1, wytyczne kanadyjskie 5 czy rekomendacje hiszpańskie 6. Dotyczy to zarówno podwójnej bronchodylatacji LAMA/LABA, jak również terapii trójskładnikowej wGKS/LAMA/LABA. W praktyce klinicznej, szczególnie terapia trójskładnikowa z kilku inhalatorów (MITT) wiąże się ze skomplikowanym dawkowaniem i niską adherencją 7,8. Naturalnym rozwiązaniem staje się więc uproszczenie schematu leczenia. Szereg badań potwierdza, że korzystanie z terapii trójskładnikowej z jednego inhalatora (SITT) wiąże się z wyższą adherencją i lepszym persistence, a w ostatnich latach pojawiają się także doniesienia nt. zmniejszenia ryzyka umiarkowanych lub ciężkich zaostrzeń i redukcji ryzyka zgonu w porównaniu do MITT 8-11.
Na kongresie ATS 2024 zaprezentowano wyniki badania SKOPOS MAZI. Jest to retrospektywna, obserwacyjna analiza bazy pacjentów z POChP z USA, stosujących BUD/GLY/FORM w jednym inhalatorze pMDI albo wGKS/LAMA/LABA w kilku inhalatorach. Badanie objęło ponad 22 000 pacjentów z POChP. Terapia BUD/GLY/FORM wiązała się z 19% redukcją ryzyka zgonu z dowolnej przyczyny w porównaniu do MITT* 12,13.
Z uwagi na niską adherencję i problemy z techniką inhalacji u pacjentów z POChP, potrzebne jest upraszczanie schematów leczenia. Terapia trójskładnikowa z jednego inhalatora jest nie tylko wygodniejsza, ale co ważniejsze, wiąże się z wyższą skutecznością na poziomie klinicznym w porównaniu do MITT, w tym z redukcją ryzyka zgonu. Rosnąca liczba dowodów na wyższą skuteczność leczenia opartego na jednym inhalatorze ułatwia decyzję o optymalizacji farmakoterapii w POChP.
*Retrospektywna analiza bazy pacjentów z POChP z USA. Analizy przeprowadzone przy użyciu modelu Coxa. Metoda IPTW (inverse propensity treatment weighting) została wykorzystana, by uwzględnić równice w parametrach takich jak: wiek, płeć, region, rodzaj ubezpieczenia zdrowotnego, miesiąc inicjacji oraz w następujących parametrach w punkcie wyjściowym: liczba diagnoz POChP, zaostrzenia, indeks chorób współwystępujących wg skali Charlson, indywidualne współchorobowości (astma, choroba sercowo-naczyniowa, zastoinowa niewydolność serca, kaszel, COVID-19, cukrzyca, duszność, infekcje dolnych dróg oddechowych, zawał serca), terapię POChP (wziewna terapia dwuskładnikowa, wziewny glikokortykosteroid, wentylacja mechaniczna, doustny glikokortykosteroid, krótko działający lek bronchodylatacyjny, tlenoterapia). Analizy czułości wykonane dla pacjentów z ≥2 preskrypcjami lub zaopatrzeniem danego leku na ≥60 dni w ciągu 90 dni od pierwszej zarejestrowanej realizacji preskrypcji. Liczba pacjentów: BUD/GLY/FORM – 11 977 (analiza czułości – 7487); terapia trójskładnikowa z kilku inhalatorów (MITT) – 10 251 (6607). Doważona, roczna, skumulowana częstość zgonów: grupa BUD/GLY/FORM: 8,0% (7,3%-8,7%) vs grupa MITT: 9,9% (9,1%-10,6%); p<0,001. Kohorta główna: HR 0,81 (95% CI: 0,73-0,89; p<0,001). Kohorta analizy czułości: HR 0,80 (95% CI: 0,71-0,91; p<0,001). Nie ma badań klinicznych head-to-head porównujących wpływ BUD/GLY/FORM i MITT na redukcję ryzyka zgonu z dowolnej przyczyny. Dane są opisowe i nie sugerują wyższej efektywności lub bezpieczeństwa jednej terapii nad drugą.
BUD, budezonid
FORM, formoterol
GLY, glikopironium
HR, hazard względny
LABA, długo działający β2-agonista
LAMA, długo działający antagonista receptora
MITT, terapia trójskładnikowa z kilku inhalatorów
pMDI, inhalator ciśnieniowy z dozownikiem
POChP, przewlekła obturacyjna choroba płuc
SITT, terapia trójskładnikowa z jednego inhalatora
wGKS, wziewny glikokortykosteroid
1. Global Strategy for the Diagnosis, Management, and Prevention of Chronic Obstructive Pulmonary Disease: 2024 Report. https://goldcopd.org/2024-gold-report/ (data dostępu 15.01.2024).
2. Bourbeau J, Bartlett SJ. Thorax. 2008 Sep;63(9):831-8.
3. Chrystyn H et al. NPJ Prim Care Respir Med. 2017;27(1):22.
4. Rootmensen GN et al. J Aerosol Med Pulm Drug Deliv. 2010;23(5):323-328.
5. Bourbeau J et al. Chest. 2023;164(5):1159-1183.
6. Miguel-Díez J et al. Arch Bronconeumol 2024;60:226–237.
7. Bogart M et al. Int J Chron Obstruct Pulmon Dis. 2019;14:343-352.
8. Halpin DMG et al. Int J Chron Obstruct Pulmon Dis. 2022 Sep 24;17:2417-2429.
9. Alcázar-Navarrete B et al. Chest. 2022;162(5):1017-1029.
10. Mannino D et al. Respir Med. 2022;197:106807.
11. Lin L et al. Front Pharmacol. 2023;14:1147985.
12. Pollack M et al. Am J Respir Crit Care Med 2024;209:A3822.
13. Pollack M et al. Poster P626 zaprezentowany na: the ATS International Conference, 17-22.05.2024; San Diego, USA.
