Dr n. med. Piotr Korbal, pediatra i neonatolog, kierownik Kliniki Neonatologii Szpitala Uniwersyteckiego nr 2 im. dr. Jana Biziela w Bydgoszczy przedstawia cykl artykułów na temat korzyści i ograniczeń wprowadzenia karmienia wcześniaków wcześniej i w większej ilości. Tematy były prezentowane na konferencji Hot Topics in Neonatology.
Opracowano na podstawie prezentacji, którą przedstawił dr med. William W. Hay Jr., profesor pediatrii na Uniwersytecie w Colorado.
Optymalne żywienie wcześniaków
Przez ostatnie lata nastąpił postęp w żywieniu dzieci urodzonych przedwcześnie, który spowodował lepszy ich rozwój i wzrost. Starając się znaleźć optymalny model żywienia powstaje pytanie ile i w jaki sposób karmić, aby zapewnić optymalne warunki rozwoju i nie wywołać szkód. Ważne jest, by odpowiedzieć na pytanie: do czego jest nam potrzebne optymalne żywienie wcześniaków?
Odpowiedź jest następująca:
- Żywienie powinno zapewnić pozytywny bilans energetyczny i białkowy.
- Powinno zabezpieczyć optymalny wzrost obejmujący masę ciała, długość i obwód głowy.
- Powinno zapobiegać pourodzeniowym zaburzeniom wzrostu, co oznacza utrzymanie się dziecka w ramach kanałów siatek centylowych.
- Musi sprzyjać optymalnemu rozwojowi neuro-motorycznemu.
Podaż białka
Wiele badań wykazało, że co najmniej 3 - 3,5 g/kg/d białka jest potrzebne dla wcześniaka, aby zapewnić prawidłowy wzrost i bilans białka. W normalnych warunkach, bez dodatkowych niekorzystnych czynników, taka ilość białka zapewnia przyrost masy ciała od 15 do 20 g/kg/d, około 300 g/kg/d dodatniego bilansu azotowego oraz 2 g/kg/d retencji białka.
Podaż energii
Do utrzymania prawidłowego bilansu białkowego ważna jest również odpowiednia podaż energii. Przy niewystarczającym dostarczaniu energii przeważać będzie rozkład białek i zmniejszenie ich retencji. Przy dostarczaniu energii w większej ilości, powyżej 100 kcal/kg/d, stopień retencji białka zależeć będzie od ilości dostarczanych białek, a nie od wzrastającej ilości energii, która jest wykorzystywana do zwiększenia ilości tkanki tłuszczowej magazynującej jej nadmiar.
Czy nadmiar energii i tłuszczu jest dobry dla wcześniaka? Z pewnością zapewnia prawidłowy rozwój układu nerwowego i zwiększa produkcję kwasów tłuszczowych niezbędnych dla mózgu. Niekorzystny może być jednak fakt, że zbyt dużo tkanki tłuszczowej w wieku niemowlęcym wiąże się z zaprogramowaną otyłością w późniejszym wieku.
Podsumowanie
Brak wzrostu wcześniaka na tym samym poziomie, co płód w tym samym przedziale wiekowym wiąże się z gorszym rokowaniem dotyczącym prawidłowego rozwoju w późniejszym wieku. Zjawisko to powinno zwrócić naszą uwagę i powinniśmy mu przeciwdziałać poprzez optymalizację karmienia lub diagnostykę przyczyny tej nieprawidłowości. Optymalny rozwój zapewnia odpowiednio zbilansowane żywienie, w którym nie można dostarczać zbyt mało jednak trzeba pamiętać, dostarczanie zbyt dużej ilości także jest niekorzystne. Zbyt dużo może prowadzić do toksycznego działania namiaru glukozy, aminokwasów, może tworzyć uraz tlenowy lub aktywować procesy zapalne, a w końcu doprowadzić do spowolnienia rozwoju. W odniesieniu do ostatnich badań oceniających optymalny rozwój, korzystając z diagnostyki obrazowej przy pomocy rezonansu magnetycznego wyznaczono, że powyżej 26 tygodnia najkorzystniejsza jest podaż 4 gramów białka na kilogram masy ciała na dobę oraz 110 kcal/kg/dobę.
